ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΟΥΛΩΝ

Ποιο είναι το αντικείμενο της Περιοδοντολογίας;

Η Περιοδοντολογία είναι μια ειδικότητα της Οδοντιατρικής, η οποία ασχολείται με τη μελέτη και την αντιμετώπιση των παθήσεων του περιοδοντίου, δηλαδή των ιστών που περιβάλλουν τα δόντια. Αναφερόμαστε στα ούλα που περιβάλλουν τα δόντια και το οστό που τα στηρίζει. Οι παθήσεις αυτές μπορεί να είναι απλή φλεγμονή των ούλων (ουλίτιδα), αλλά και πιο προχωρημένη που συνδυάζεται με καταστροφή οστού (περιοδοντίτιδα). 

Τι είναι η Ουλίτιδα;

Ουλίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων που οφείλεται στα μικρόβια που αθροίζονται στην περιοχή μεταξύ δοντιών και ούλων. Ο πληθυσμός των μικροβίων αυξάνεται σε περιπτώσεις μη στοματικής υγιεινής, κακότεχνων αποκαταστάσεων (σφραγίσματα, στεφάνες), τερηδονισμένων δοντιών. Τα μικρόβια αυτά παράγουν ουσίες που προκαλούν ουλίτιδα, η οποία εκδηλώνεται με τη μορφή ερυθρών ούλων που αιμορραγούν (αυτόματα ή στο βούρτσισμα) και διάχυτου ήπιου πόνου. 

Τι είναι η Περιοδοντίτιδα;

Ως Περιοδοντίτιδα ορίζεται η λοίμωξη που έχει ως αποτέλεσμα τη φλεγμονή των ιστών που περιβάλλουν τα δόντια, με συνέπεια την απώλεια πρόσφυσης των ούλων στα δόντια, την απώλεια φατνιακού οστού και ως επακόλουθο αυτών, το σχηματισμό περιοδοντικών θυλάκων και/ή υφίζησης (υποχώρησης) των ούλων (βλ. εικόνα). Η συχνότητα είναι μεγαλύτερη στους ενήλικες και η εξέλιξη είναι βραδεία, χωρίς να αποκλείονται περίοδοι ταχείας καταστροφής. Η εμφάνιση της περιοδοντίτιδας οφείλεται στη μικροβιακή πλάκα (η σύστασή της ποικίλλει στις διάφορες περιοχές του ιδίου στόματος ή ανάμεσα σε διαφορετικούς ασθενείς), με την αντίδραση του ξενιστή όμως να επηρεάζει την παθογένεια και την εξέλιξη της νόσου.

Θεραπεία της Περιοδοντίτιδας

Η θεραπεία της Περιοδοντίτιδας εξαρτάται από το μέγεθος της βλάβης που έχει γίνει στους ιστούς που στηρίζουν τα δόντια. Στα πρώτα στάδια της νόσου, η θεραπεία είναι συντηρητική, δηλαδή αποτρύγωση και ριζική απόξεση (αφαίρεση όλων των εναποθέσεων στην επιφάνεια του δοντιού, αλλά και στη λείανση της επιφάνειας της ρίζας) κάτω από το επίπεδο των ούλων. Τοπική αναισθησία χρησιμοποιείται πολλές φορές για να περιοριστεί η δυσανεξία. Χρησιμοποιούνται ειδικά ξέστρα, συσκευή υπερήχων και επικουρικά Lazer μαλακών ιστών. Στόχος είναι να απομακρυνθούν οι αποικίες των μικροβίων, ώστε να μπορέσουν τα ούλα να «κολλήσουν» πάνω στο δόντι και να εξαλειφθούν οι θύλακοι. Σε πιο προχωρημένα στάδια (όταν παραμένουν οι βαθείς θύλακοι), μπορεί εκτός από τη συντηρητική θεραπεία να χρειαστεί και χειρουργική, που στόχο έχει την ανάπλαση των περιοδοντικών ιστών, αλλά και την αλλαγή της αρχιτεκτονικής των ούλων γύρω από τα δόντια, έτσι ώστε να πετύχουμε την εξάλειψη των περιοδοντικών θυλάκων. Στόχος της θεραπείας είναι να σταματήσει η καταστροφή το περιοδοντίου και να διατηρηθούν όσο το δυνατόν περισσότερα δόντια στο στόμα. Απαραίτητος κρίνεται ο επανέλεγχος ανά 4 – 6 μήνες, για τη διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος. 

Περιοδοντίτιδα – Καρδιαγγειακά Νοσήματα

Τα περιοδοντοπαθογόνα βακτήρια (κυρίως Gram (-) που ανιχνεύονται στους περιοδοντικούς θυλάκους) περιέχουν διάφορους λοιμογόνους παράγοντες. Τα gram (-) μικρόβια, μπαίνοντας στην κυκλοφορία θα μπορούσαν να συμμετέχουν στη δημιουργία αθηροσκληρυντκών βλαβών. Η αποκόλληση των βλαβών αυτών μπορεί να οδηγήσει σε θρομβοεμβολή.

Περιοδοντίτιδα – Σακχαρώδης Διαβήτης

Ο διαβήτης μειώνει την αντίσταση του οργανισμού στις λοιμώξεις και τις φλεγμονές, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης περιοδοντικών παθήσεων. Αυτό φαίνεται να ισχύει ιδιαίτερα σε διαβητικούς, που δεν διατηρούν σε φυσιολογικά επίπεδα τη γλυκόζη στο αίμα. Θεωρείται επομένως ότι οι νόσοι του περιοδοντίου είναι μια από τις πιθανές επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη.
Φαίνεται ότι σωστά ρυθμισμένοι (διαιτολογικά - φαρμακευτικά) διαβητικοί έχουν παραπλήσιο κίνδυνο ανάπτυξης περιοδοντίτιδας με τα υγιή άτομα και ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στην περιοδοντική θεραπεία. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι η θεραπεία της περιοδοντίτιδας και η καθημερινή άριστη στοματική υγιεινή βοηθά στη βελτίωση του ελέγχου του σακχάρου στο αίμα (σε συνδυασμό με ελεγχόμενο διαιτολόγιο). Τα παραπάνω δείχνουν μια αμφίδρομη σχέση ανάμεσα στο σακχαρώδη διαβήτη και την περιοδοντική νόσο.

Περιοδοντίτιδα – Κάπνισμα

Οι καπνιστές παρουσιάζουν μικρότερο βαθμό φλεγμονής στα ούλα (σχεδόν φυσιολογικό χρώμα), λόγω αγγειοσύσπασης στην περιοχή από το κάπνισμα. Όσον αφορά στην περιοδοντίτιδα, μελέτες δείχνουν ισχυρή σχέση ανάμεσα στο κάπνισμα και την εμφάνιση και εξέλιξη στη φλεγμονή των περιοδοντικών ιστών. Έτσι οι καπνιστές συγκρινόμενοι με τους μη καπνιστές έχουν τριπλάσια πιθανότητα ανάπτυξης περιοδοντίτιδας και υποδεέστερη επούλωση και ανταπόκριση στη θεραπεία.

Περιοδοντίτιδα – Οστεοπόρωση

Κατά την εμμηνόπαυση παρατηρείται μείωση των επιπέδων των οιστρογόνων που οδηγεί στην αύξηση το οστικού μεταβολισμού και τη μείωση της απορρόφησης ασβεστίου. Παρά τις μελέτες, δεν έχει τεκμηριωθεί αν η οστεοπόρωση συμβάλλει στην εμφάνιση και εξέλιξη της περιοδοντίτιδας.

Περιοδοντίτιδα – Stress

To stress προκαλεί αλλαγές στον ανοσολογικό μηχανισμό του ατόμου, αλλά και στις συνήθειες, όπως στοματική υγιεινή, κάπνισμα, τακτικές επισκέψεις στον οδοντίατρο. Αυτές οι αλλαγές θα μπορούσαν να δημιουργήσουν περιβάλλον επιρρεπές για εμφάνιση ή ταχύτερη εξέλιξη της περιοδοντίτιδας. 

Περιοδοντίτιδα – Διαβήτης Εγκυμοσύνης

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι έγκυοι με περιοδοντική νόσο έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξης διαβήτη της εγκυμοσύνης συγκριτικά με τις εγκύους με υγιή ούλα. Η θεραπεία της ουλίτιδας κατά την εγκυμοσύνη είναι ασφαλής και αποτελεσματική, γιατί βελτιώνει τη στοματική υγεία και μειώνει πιθανούς κινδύνους. 

Περιοδοντίτιδα – Γέννηση Πρόωρων Ελλιποβαρών Βρεφών

Επιστήμονες έχουν συσχετίσει την ύπαρξη περιοδοντίτιδας σε εγκύους γυναίκες με τον πρόωρο τοκετό. Αυτό οφείλεται:
  • Στα βακτηριακά προϊόντα που διαπερνούν τον πλακούντα και επηρεάζουν αρνητικά την ανάπτυξη του εμβρύου.
  • Στη συνεχή παρουσία χρόνιας λοίμωξης που οδηγεί στην υπερπαραγωγή ουσιών που προκαλούν πρόωρο τοκετό.

Ουλίτιδα – Εγκυμοσύνη

Η «ουλίτιδα κύησης» είναι όρος που χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει την έντονη φλεγμονή που παρουσιάζεται στα ούλα των εγκύων μετά τον 2ο μήνα, επιδεινώνεται έως τον 8ο μήνα και υποχωρεί σταδιακά μετά τον τοκετό. Όχι σπάνια, τα ούλα διογκώνονται (όγκοι κύησης) και αυξάνονται σε διαστάσεις που μπορεί να καλύπτουν τμήμα δοντιού και να δυσκολεύουν τη μάσηση. Όλες αυτές οι μεταβολές στα ούλα πιθανόν οφείλονται στη μεταβολή της χλωρίδας του στόματος, στην αύξηση των ορμονών και στις μεταβολές του αμυντικού μηχανισμού της εγκύου. Επιβάλλεται επομένως η άριστη στοματική υγιεινή, για να αποτραπεί η εμφάνιση ή να περιοριστεί η σοβαρότητα της ουλίτιδας. Τα αντισυλληπτικά νεότερης γενιάς περιέχουν χαμηλότερα επίπεδα ορμονών, χωρίς να χάνουν τη δραστικότητά τους.